ใจคนเรายากเย็นเกินไป (The Examined Life)
The Examined Life – ใจคนเรายากเย็นเกินไป คือเรื่องราวของการพูดคุยการรับฟังและการทำความเข้าใจ ระหว่างนักจิตวิเคราะห์ผู้ละเอียดอ่อนกับเหล่าคนไข้ เรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของเรา : เกี่ยวกับคนที่เรารักและเรื่องไม่จริงที่เราพูด การเปลี่ยนแปลงที่เรากล้ำกลืน ความเศร้าเสียใจ ความโหยหาจากส่วนลึก ฯลฯ ที่สุดแล้ว เรื่องราวเหล่านี้ไม่เพียงแสดงให้เห็นว่าเราสูญเสียตัวเองไปได้อย่างไรแต่ยังให้เห็นด้วยว่าเราอาจค้นพบและกอบกู้ตัวเองกลับคืนมาได้อย่างไร
ประสบการณ์สอนผมว่า ชีวิตวัยเด็กของเราจะทิ้งเรื่องราวบางอย่างไว้ในตัวเราแบบนี้ เรื่องราวที่เราไม่รู้จะบอกเล่าออกมาอย่างไร เพราะไม่มีใครช่วยเราค้นหาถ้อยคำ เมื่อเราไม่มีวิธีเล่าเรื่องราของเรา เรื่องราวของเราจะเป็นฝ่ายเล่าเกี่ยวกับตัวเราเอง มันจะเล่าผ่านทางความฝัน ผ่านอาการทางกายและใจ หรือไม่เราก็จะพบว่าตัวเรามีพฤติกรรมการแสดงออกในแบบที่เราเองก็ไม่เข้าใจ
ตอนนึงใน ใจคนเรายากเย็นเกินไป ผู้เขียนพูดถึงแนวคิดทางจิตวิทยาที่เรียกว่า splitting (การแยกส่วน) ซึ่งเกิดขึ้นบ่อยมากในชีวิตประจำวันของเรา “การแยกส่วน” คือกลไกทางจิตที่เราใช้โดยไม่รู้ตัวเพื่อเลี่ยงการรับรู้ถึงความรู้สึกที่เราไม่สามารถทนได้ในตัวเรา โดยทั่วไปเราอยากเห็นว่าเราเป็นคนดี และโยนด้านที่เราเห็นว่าน่าอับอายหรือน่ารังเกียจในตัวเราไปให้คนอื่น หรือคนกลุ่มอื่น
.
ผู้เขียนบอกว่า “การแยกส่วน” คือหนึ่งในวิธีที่เราใช้กำจัดการรู้จักตัวเองออกไป คือการปฏิเสธและโยนด้านใดด้านหนึ่งของตัวเราไปให้คนอื่น “ฉันไม่ได้เลว แกต่างหากที่เลว” ซึ่งในขั้นร้ายแรงที่สุด “การแยกส่วน” นี้ทำให้โลกกลายเป็นที่ที่ปั่นป่วนวุ่นวายและกระทั่งเป็นอันตราย เพราะแทนที่เราจะรับรู้ว่าปีศาจตนนั้นอยู่ในตัวเราเอง เรากลับเห็นมัน (ราวกับเป็นครั้งแรก) ในตัวคนอื่น
.
เราทนไม่ได้ที่คิดว่าตัวเองไม่ใช่ “คนดี” ในทางใดทางหนึ่ง เราเลย “เห็น” ปัญหาสำคัญบางอย่างในตัวคนอื่นแทน แต่กลับขาดการรับรู้ถึงปัญหานั้นในตัวเอง และเพราะเราไม่รับรู้ถึงความรู้สึกและการกระทำของตัวเราเอง เราจึงสูญเสียวิธีที่ดีที่สุดในการทำความเข้าใจตัวเองหรือคนอื่นไป
.
บางทีนี่อาจช่วยอธิบายได้บ้างว่า ทำไมเรามักจงเกลียดหรือหมั่นไส้คนที่จริงๆ แล้วมีอะไรบางอย่างเหมือนกับเรามาก
.
“การแยกส่วน” นี้ยังเกี่ยวข้องกับแนวคิดสำคัญทางจิตวิทยาเรื่อง shadow projection และ disowned self ที่เป็นประเด็นของหนังสือ “ด้านมืดของผู้ตามหาแสงสว่าง” ด้วย (โพสต์เดียวขาย 2 เล่มเลย 55)
---------------
ใจคนเรายากเย็นเกินไป | The Examined Life
Stephen Grosz เขียน
วรรธนา วงษ์ฉัตร แปล
นพ.ภุชงค์ เหล่ารุจิสวัสดิ์ กล่าวนำ
@@@@@@@@@@@@@@@
ผมทำงานเป็นนักจิตวิเคราะห์ตลอดยี่สิบห้าปีที่ผ่านมา ผมรักษาคนไข้ในโรงพยาบาลจิตเวชหลายแห่ง ในคลินิกจิตบำบัดและนิติจิตเวชบำบัด ในหน่วยงานเด็กและเยาวชน และในคลินิกส่วนตัว ผมให้คำปรึกษา ส่งต่อ และรักษาด้วยจิตบำบัดสัปดาห์ละครั้งแก่เด็ก เยาวชน และผู้ใหญ่ แต่งานส่วนใหญ่ของผมเป็นการใช้จิตวิเคราะห์รักษาผู้ใหญ่ โดยพบปะกับคนคนหนึ่งเป็นเวลาห้าสิบนาที สัปดาห์ละสี่หรือห้าครั้งเป็นเวลานานหลายปีแล้ว ผมใช้เวลาอยู่กับคนไข้มากกว่า 50000 ชั่วโมง เนื้อหาสาระของงานนั้น คือเนื้อหาสาระของหนังสือเล่มนี้
- The Examined Life | ใจคนเรายากเย็นเกินไป
